Akıl hastanesine neden ‘tımarhane’ dendiğini daha önce hiç düşündünüz mü? Mental sorunları tedavi etmek için ‘ruh ve sinir hastalıkları’ olarak bahsettiğimiz akıl hastaneleri, dilimize acaba neden argoda ‘tımarhane’ olarak geçti merak ediyorsanız doğru yerdesiniz. Psikolog Mehmet Çetin’in bu konuya çok güzel bir cevabı var.
Ruhsal hastalıkların tedavi edildiği merkezlere ya “ruh ve sinir hastalıkları hastanesi” ya da “akıl hastanesi” diyoruz. Ama dilimizde argo olarak bir de “tımarhane” kelimesi var.
Tedavi amaçlı açılan bu hastaneler ya da merkezler geçmişten günümüze kadar pek çok farklı yöntemde hizmet verdi. Bundan yıllar yıllar önce psikolojik rahatsızlıkları tedavi etme amacıyla uygulanan tedavilerin ne denli korkunç olduğunu pek çoğumuz görmüşüzdür.
Peki diğer dillerde olmayan bu “tımarhane” kelimesinin daha önce nereden geldiğini hiç merak ettiniz mi?
Aslında kelimenin kökenine indiğimizde konunun temeline inmeye başlamamız için önce kelimenin kökenine bakmamız gerekir.
Atlarla haşır neşir olanlar ne demek istediğimi anladı bile. “Hane”nin ev anlamına geldiğini biliyoruz. Peki ya tımar?
Kelime anlamı olarak ‘yara bakımı, bakıp iyileştirme’ olarak geçiyor tımar kelimesi sözlüklere. Atlar için ise tüylerinde biriken tozların fırça ile taranarak temizlenmesi durumudur.
Tabii ‘tımar’ın bir de Osmanlı Dönemi’nde kullanılan vergi ve arazı işleme sistemini ifade ediyor olması var ama konumuz şu an bu değil.
Neden mi bunları anlattım? Çünkü psikolog Mehmet Çetin’in anlatısına göre “tımarhane” kelimesi tam olarak buradan geliyor.
Osmanlı Dönemi’nde akıl hastalığına sahip olan insanlara ‘bari topluma bir faydası olsun’ düşüncesiyle atları tımarlama görevi verildiğinden söz ediyor.
Atların tımarlanmasının gerektiğini fakat herkesin oldukça yoğun olduğunu, bu sebepten görevin psikolojik olarak sorun yaşayan kişilere verildiğinden bahsediyor.
E peki sonra?
Atlarla ilgilenen bu “sorunlu” kişilerin zamanla iyileşmeye başladığını ve bu görevin artık bir rehabilitasyona döndüğünü söylüyor. Yani “tımarhane” kavramının da buradan geldiğini ifade ediyor.
Psikolojik problemi olan insanları at tımarlayarak rehabilite ediyorlar yani. Bu artık bir merkez haline gelince de adına ‘tımarhane’ deniyor. Tımarhane ve akıl hastanesi bağlantısı, Mehmet Çetin’in anlatımına göre buradan geliyor.
Bu hikayenin etimolojik olarak hiçbir kaynakta geçmediği söyleniyor ama sosyal medyada izleyenleri etkilediği kesin.
??
??
??
??
??
??
??
