Etiyopyalı akademisyen Prof. Dr. Arkebe Oqubay, son yıllarda yeniden büyük güçlerin rekabet alanına dönen Afrika ülkelerinin, gelişmekte olan ülkelerle ittifak arayışında olduğunu belirterek “Afrika, Avrupa ülkeleriyle halen geleneksel bağlara sahip olsa da şu anda artık daha çok Türkiye, Çin, Brezilya ve Hindistan gibi gelişmekte olan ekonomilerle sıkı bağlar kuruyor.” dedi.
Londra’daki SOAS Üniversitesinde ekonomi üzerine çalışmalarını yürüten Prof. Oqubay, İstanbul’da tamamlanan TRT World Forum 2023’te, AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
Aynı zamanda Etiyopya siyasetinin tanınan simalarından olan, bir dönem başbakan danışmanlığı ve belediye başkanlığı yapan Oqubay kıtadaki her ülkenin kendi tarihi ve siyasi amaçları doğrultusunda yeni ortaklıklar kurma peşinde olduğunu söyledi.
Oqubay, kurulan ekonomik ortaklıkların her zaman “neokolonyalizm” olarak genelleştirilmesinin doğru bir tanım olmayacağını belirterek, Afrika ülkelerinin kendi ekonomi politikalarını üretip, bu çizgide yol alması gerektiğini ifade etti.
Son yıllarda yeniden büyük güçlerin rekabet alanına dönen Afrika ülkelerinin, gelişmekte olan ülkelerle ittifak arayışında olduğunu belirten Oqubay, “Afrika, Avrupa ülkeleriyle halen geleneksel bağlara sahip olsa da şu anda artık daha çok Türkiye, Çin, Brezilya ve Hindistan gibi gelişmekte olan ekonomilerle sıkı bağlar kuruyor.” dedi.
Akademisyen Oqubay, kıtanın batısında Fransa, Çin ve Rusya gibi ülkelerin birbirleriyle rekabet halinde olmasının doğrudan siyasete de yansıdığını vurguladı.
Yabancı ülkelerle işbirliğinin yatırımı teşvik üzerine odaklanmasının önemine değinen Oqubay, kilit konunun bunun ne tür bir ortaklık etrafında şekilleneceği olduğunu dile getirdi.
“Yabancı güçler siyasete dahil olmaya çalışıyor”
Afrika ülkelerinin çoğunun bağımsızlıklarını son 50 yılda kazandığını, bunun siyasi ve ekonomik bağımsızlık için kısa bir zaman olduğunu belirten Oqubay, “50 yılda Afrika ülkeleri, kendi siyasi bağımsızlıklarını elde etti ve ekonomik olarak büyümeye çalıştı. Bu süreç, güllük gülistanlık olmayacak her zaman inişli çıkışlı olacak. Ayrıca biliyoruz ki; yabancı güçler, birçok Afrika hükümetini etkilemeye ve tarihsel ilişkilere bağlı olarak siyasete dahil olmaya çalışıyor.” diye konuştu.
Afrika’da bir tür neokolonyalizm dönemi yaşanıp yaşanmadığıyla ilgili Oqubay şunları söyledi:
“Eğer bugün neokolonyalizmi, ‘ekonomik açıdan bağımlı olmak’ olarak tanımlarsak bu muhtemelen geçerli olabilir. Ancak benim önerim; kıtaya baktığımızda birbirinden tamamen farklı 50’den fazla ülkeyle çok çeşitli bir tarihe sahip olduğumuzdur. Dolayısıyla her ülkede yaklaşımım diğerlerinden farklı.”
Neokolonyalizm gibi bir genelleme yerine spesifik olarak ülkelere bakmak ve Afrika ülkelerinin kendi politikalarına sahip çıkması gerektiğini söyleyen Oqubay, “Eğer politikalarına sahip çıkarlarsa o zaman hareket edebilirler ve kendi kalkınma projelerini güçlendirebilirler.” değerlendirmesinde bulundu.
“Türk şirketler, istihdama katkıda bulundu”
Son 15 yılda Türk iş insanlarının kıtaya büyük yatırımlar yaptığını ve Türk hükümetinin, Afrika ülkeleriyle birçok askeri anlaşma yaparak politikasını geliştirdiğini vurgulayan Oqubay, “Türkiye, Afrika’da imalat yatırımları yapan ülkelerden biri oldu. Bu şirketler, oldukça etkili ve istihdamın artmasına da katkıda bulundu.” ifadesini kullandı.
Ticari açıdan Afrika ülkeleri ile Türkiye arasındaki ilişkinin zaman zaman ivme kazandığını söyleyen Oqubay, Türkiye’nin verdiği eğitim burslarıyla da kıtaya katkıda bulunduğunu kaydetti.
