“`html

Altay Öktem’in Şiir Dünyası: “Kuşlarım Üşüyor”

Postmodern ögeleri ustalıkla harmanlayan Altay Öktem, “Kuşlarım Üşüyor” adlı şiir kitabında yenilik arayışını geçmişin derinlikleriyle birleştiriyor. Bu eserde, Öktem’in mimetik kaygıları ve klasik algıların etkisinden uzak bir duruş sergilediği dikkat çekiyor. İlk dizesinden son dizesine kadar, kuşların kanatlarıyla şiiri gökyüzüne yükseltme arzusunu kararlılıkla taşıyor. Yeni şiirin egemen olduğu kültürde, karşı durma cesaretini gösteren yazar, şiirin niteliğine katkı sağladığını reddetmek mümkün değil.

Prehistorik dönemden bu yana, insanın yaşam koşullarıyla şekillenen varoluş bilinci, belki de kuş imgeleriyle temsil ediliyor. Mağaralarda oluşturulan ilkel figüratif kuşlar, insanlığın gelişimiyle birlikte çeşitli alanlarda simgeler halinde yer buluyor; kimi zaman bireysel, kimi zaman toplumsal anlamlar taşıyor. Kuşlar, ezoterik değerleri ya da bir devletin gücünü sembolize ederken, mitolojilerde derin anlamlar kazanıyor.

Modern zamanlara yaklaştıkça, kuş imgeleri mitolojik yapıların bir parçası haline geliyor. Ortadoğu’nun kültürel mirasında Avesta’dan gelen ögeler, insan yaratılışında rehberlik ederken, Firdevs’in Şehname’sindekiler ile Feriddüdin Attâr’ın Mantık Al–Tayr’ı gibi eserlerde bu imgeler daha fazla derinlik kazanıyor.

Günümüzde ise, kuşların mitolojik bağlamda daha geniş bir ontolojik kullanım alanı bulduğu görülüyor. Şiir, psikolojik, sosyolojik ve felsefi anlamlar kazanırken, şairin poetik düşünce yapısını şekillendiren sözlerin yoğunluğu artıyor. Altay Öktem’in “Kuşlarım Üşüyor” isimli eserinde, Edebiyat-ı Cedide’den günümüze kuş imgelerinin nasıl bir evrim geçirdiğine tanıklık ediliyor. Tevfik Fikret’in karamsar tasavvurundan, Orhan Veli’nin “Kuş ve Bulut” şiirine kadar, bu imgelerin farklı tonları okuyucuya sunuluyor. Öktem, kelimelerin yanı sıra kuşların kendi içindeki çelişkilere de ışık tutarak, anlam ve biçimi bir araya getiriyor.

Öktem’in çalışmasında yer alan tematik zenginlikler, kuş imgeleri etrafında şekilleniyor. “Kuşlarım Üşüyor” adlı kitabında, 1992-2016 yılları arasında yayımlanan dokuz şiir kitabının derleme sesi ile okura sunulurken; bedensellik, cinsellik, tıbbi terimler ve kriminal atmosfer gibi unsurlar yoğun bir şekilde işleniyor. Öktem’in şiirleri, bu postmodern metinlerin arasından okura farklı algılar sunmayı başarıyor. Eserinde, şiirin herkes için geniş bir anlam iklimi barındırma görevini yerine getirmesinin önemine vurgu yapıyor.

Şiirlerinde, kuş kelimeleri aracılığıyla sosyal yapıyı ve tarihsel akışın damarlarını sorgulayan Öktem, toplumsal eleştirisini ustalıkla gerçekleştiriyor. Dillerindeki keskin metaforlar, okuyucuya sıradan bir yaşamın ötesinde derin hisler uyandırıyor. Her dizede, geçmiş ve gelecek arasında bir bağ kurarak, bireyselliğin içinde toplumsal gerçekliği yansıtmaya çalışıyor.

Öktem’in eserlerinde çeşitli kuş türleri yer almakta; ördek, kuğu, karga gibi imajlar, şiirin müzikalitesini arttırırken, yeni bir anlam katmanı da sağlıyor. Özellikle kuzgun gibi imgeler, edebi metinlerde yer alarak toplumsal anlamda daha derin bir bağ kuruyor. “Ya devlet başa ya kuzgun leşe” ifadesi, günümüzdeki imgelemle harmanlandığında güncel bir sorgulamaya dönüşüyor.

[1] İş Bankası Yayınları. (1.Baskı, 2006-İstanbul)

[1] SRC Kitap-Bi’Dünya Şiir Dizisi (1.Baskı, 2024-İstanbul)

[1] Altay Öktem ile Söyleşi

[1] “Kuşlarım Üşüyor” kitabında yer alan şiir kitapları ve şiir sayıları; Eski Bir Çocuk: 18, Sukuşu: 26, Beni Yanlış Öptüler: 25, Çamur Şiir: 36, Her şey; Oda Kırbaç Ayna: 10, Sokaklar Tekin Değil: 55, Parça Tesirli: 19, Dört Kırıtık Opera: 23, Fazla Elli: 17’den oluşmaktadır.

[1] Geri Ver Kanatlarımı (Sayfa:89 – Sukuşu kitabından)

[1] Kuşları Seviyorum Şiir (Sayfa: 142 – Beni Yanlış Öptüler kitabından)

[1] Zenci şiiri (Sayfa: 307 – Sokaklar Tekin Değil kitabından)

[1] Beni Bu Noktaya Kilitle Oris (Sayfa: 479 – Dört Kırıtık Opera kitabından)

[1] Devlet (Sayfa: 101 – Sukuşu adlı kitabından)

[1] Allah Aşkına (Sayfa: 421 – Parça Tesirli adlı kitabından)

“`