Pekin’den Londra’ya uzanan kresel ticaret yollarnda skntlar yaanyor. Kuzey Koridoru, Rusya-Ukrayna sava nedeniyle artk tamamen kapand. Gney Koridoru da; ran’a uygulanan yaptrmlar, istikrarsz Afganistan ve uzun rota gibi sebeplerle tercih edilmiyor. Kuzey ve Gney koridorlarda yaanan skntlar sebebiyle yllk 600 milyar dolarlk hacme sahip Dou-Bat ticaretinde, Trkiye’nin de iinde bulunduu Orta Koridor (tarihi pek Yolu) ne kyor. Uzmanlar “En gvenli, hzl, ucuz, istikrarl ve dk maliyetli rota buras” diyor.
Rusya’nn Ukrayna‘y igali, Trkiye’nin blgede ne kadar nemli bir g olduunu bir defa daha gzler nne serdi. Rusya’ya yaptrm tehdidinden teye geemeyen ABD, AB ve NATO iin Trkiye, artk ok daha nemli bir partner olarak ne kyor. Hem Ukrayna hem de Rusya ile iyi ilikileri olan Trkiye, ayn zamanda Orta Dou’yu Avrupa ile buluturan, Asya ve Avrupa arasnda kpr vazifesi gren stratejik bir neme sahip. Ukrayna krizi her ne ekilde bitecek olursa olsun, yeni bir dnya dzeni kuruluyor. Bu
denklemde hem enerji hem ticaret hem lojistik anlamnda, Trkiye’nin olduka ne kaca tartmasz olarak kabul gryor.
ANA GZERGAH VAR
Dou ve Bat arasndaki ticaretin gzergah 3 ana koridordan oluuyor. Pekin’den balayarak, Rusya zerinden Polonya ve Avrupa’ya ulaan Kuzey Koridoru, Rusya’ya uygulanan yaptrm nedeniyle tamamen kapand. te yandan sava olmamas durumunda dahi, Kuzey Koridoru’ndaki kara yollarnn ve demir yollarnn modern standartlarda olmamas bu gzergah sorunlu hale getiriyordu. Bir dier gzergah olan Gney Koridoru ise ran’a uygulanan ekonomik yaptrmlar, Afganistan’daki istikrarszlklar ve uzun deniz rotas nedeniyle irketler tarafndan tercih edilmiyor. Yaanan tm bu hadiseler erevesinde Trkiye’nin zerinden geen ve Tarihi pek Yolu’nu kapsayan Orta Koridor, yllk 600 milyar dolarlk ticaretin tek adresi haline geldi.
TRKYE PARLIYOR
Rusya-Ukrayna sava nedeniyle Kuzey Koridoru’nda yaanan kapanmann Trkiye’ye byk katks olacan syleyen Uluslararas Nakliyeciler Dernei Bakan Yardmcs Fatih ener “Trkiye’nin bu resimde yldznn parlayaca malum. in’den Avrupa’ya giden ticaret yolu, bizim lkemiz zerinden geecek. Ancak baz sorunlar zmemiz gerekiyor. rnein Azerbaycan’n Trk trlarndan ald yksek vergiler var. Bunu, Azerbaycanl yetkililere bildirdik ve Meclis’e sunuldu. Ayrca Hazar zerindeki Ro-Ro tamacl ok pahal. Bunun da makul seviyeye indirilmesi gerekiyor. Bir de bizim snr kaplarmzn kapasitelerini ykseltmemiz lazm. Bu ufak sorunlarn zlmesi durumunda, Trkiye blgesinde nemli bir lojistik gce sahip olacaktr” dedi.
SORUNLAR GDERLMEL
Uzmanlar, Tarihi pek Yolu gzergahnda baz teknik sorunlar olduunu da belirterek “Trkiye, Orta Koridor ile ilgili var olan teknik sorunlar gidermeleri iin dier lkelere yardmc olmal ve bunu tevik etmeli. Gmrk sistemlerimizi ve vergileri birbirine uyumlu hale getirmeli, Orta Koridor’un faydasn daha da artrmalyz. Orta Koridor’un potansiyeli byk. Trkiye iin transit gelirler artacak, yerli retim ve ihracat artacak, giderlerimiz azalacak. Bata Trkiye ve Azerbaycan olmak zere Orta Koridor rotasndaki lkelerin stratejik nemi ykselecek. Bak-Tiflis-Kars (BTK) Demir Yolu Hatt’nn faaliyete gemesi ve Marmaray Projesi sayesinde Trkiye demir yollarnn Avrupa hatlarna balanmasyla, Orta Koridor daha byk nem kazanmaya balamt zaten. Sonu olarak Asya-Avrupa balantsn salayan en az maliyetli, en gvenli, en istikrarl, en hzl ve en ucuz rota, Orta Koridor olarak ortaya km durumda” ifadelerini kulland.
‘ORTA’DA 8 TRLYON DOLARLIK YATIRIM
Tarihi pek Yolu’nun canlandrlmas amacyla getiimiz yllarda “Bir Kuak Bir Yol” projesi hayata geirildi. in’in nderliinde hayata geen proje iin 8 trilyon dolar yatrm ngrlyor. Trkiye, projede ‘Orta Koridor’ olarak adlandrlan gzergahta yer alyor. Trkiye’nin projedeki yatrm tutar 40 milyar dolar bulacak. Trkiye, “Bir Kuak Bir Yol” projesinde nemli jeopolitik konuma sahip. Yavuz Sultan Selim ve Osmangazi Kprleri, 18 Mart anakkale Kprs, Marmaray gibi mega projeler, Tarihi pek yolu olarak da adlandrlan bu projenin mihenk talarn oluturuyor.
ZAMAN VE MALYET AVANTAJI
> in’den kan bir konteyner; Kuzey Koridoru’nu kullanarak Avrupa’ya 15-20 gnde ulayor. stelik 10 bin kilometre yol katediyor.
> Svey Kanal’nn iinde bulunduu Gney Koridoru kullanlrsa bir konteyner; 20 bin kilometre yol geerek, 45-60 gn iinde Avrupa’ya gidiyor.
> Tarihi pek Yolu (Orta Koridor); 7 bin kilometre ve 10-15 gn aral ile hem maliyet hem zaman asndan en mantkl, kazanl ve gvenli rota olarak ne kyor.
> Marmaray entegrasyonuyla birlikte Demir pek Yolu da faaliyete gemi, Trkiye’den in’e ilk ihracat blok treni 7 Aralk 2020’de uurlanmt. Tren; 2 kta, 2 deniz ve 5 lke geerek, 19 Aralk 2020’de in’in ian ehrine ulamt. Bugne kadar sz konusu hat zerinden 22 ihracat treni hareket ederken, toplamda 10 bin 294 ton yk tand.
ENERJNN DE ROTASI ANADOLU
Rusya, Azerbaycan, ran ve Irak’n halihazrda enerji koridoru olan Trkiye, dnyann en nemli gei gzergah konumunda bulunuyor. Rusya’ya uygulanmas muhtemel enerji ambargosu sonras, Trkiye’nin enerjide nemi daha da artacak. Dou Akdeniz’den karlan gaz ve petrol Avrupa’ya tayacak Ege Denizi hatt rafa kalkmt. Yakn gelecekte atlacak admlarla birlikte, srail’in nclndeki Dou Akdeniz petrol ve gaz, dnya piyasalarna alternatifsiz olarak Trkiye zerinden ulaacak. srail Cumhurbakan’nn nmzdeki gnlerde Trkiye’ye yapaca ziyaret de bu anlamda byk nem tayor. Avrupa’nn yeni tedariki lkeleri olarak ne kmas beklenen ran, Irak ve Katar doalgaz iin de, Trkiye vazgeilmez gzergah olacak. Ankara’nn BAE ve Suudi Arabistan ile ilikilerinin normale dnmesi, Msr ile de grmelerini srdrmesi; Trkiye’nin jeostratejik nemini her geen gn daha da artryor. Trkiye ayn zamanda Afrika ile en fazla iliki kuran lkeler arasnda yer alyor.
OSMAN SAIRLIKAAN ZENGNL
